Avrupa Birliği'nin Rusya'nın müttefiki Sırbistan ile imzaladığı hammadde anlaşması da Balkan ülkesinin AB'ye yönelimi olarak görülüyor.
Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı Maros Sefcovic, yerli elektrikli araç endüstrisinde kullanılan lityum hammaddesi kaynaklarına erişim sağlamak amacıyla Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic ile stratejik bir ortaklık imzaladı.
Cuma günü Belgrad'da düzenlenen zirvede ve Almanya Başbakanı Olaf Scholz'un katılımıyla imzalanan anlaşma, batarya ve elektrikli araç tedarik zincirlerinin oluşturulmasına hazırlandı. Anlaşmanın Avrupa Birliği (AB) ile Sırp sanayi paydaşları arasında yakın işbirliğini kolaylaştırması bekleniyor.
AB yürütme organı tarafından yapılan açıklamada, anlaşmanın “yüksek çevre standartlarının uygulanması ve pil tedarik zinciri gibi politikalar hakkında karşılıklı istişare ve bilgi alışverişi yoluyla kolaylaştırılacağı” belirtildi.
Vucic hükümeti, Avustralyalı madencilik şirketi Rio Tinto'nun madencilik projesini onaylamıştı.
Rio Tinto'nun “potansiyel olarak dünyadaki en büyük yeşil alan lityum projelerinden biri” olarak tanımladığı Jadar Vadisi madencilik projesi, çevresel etkisi nedeniyle 2022'nin başlarında protesto edildi ve durduruldu.
Ancak Sırbistan Anayasa Mahkemesi 11 Temmuz'da hükümetin proje lisansını iptal etme kararının anayasaya aykırı olduğuna karar verdi. Bu nedenle projenin devam etmesi bekleniyor.
Anayasa Mahkemesi'nin kararından önceki günlerde de tekrarlanan protestolarda çok sayıda tutuklama yaşandı.
Sadece beş ay önce Avrupa Parlamentosu (AP), Sırbistan'ın Rusya ile yakın ilişkileriyle ilgili endişelerini dile getiren bir bildiri yayınladı.
Ancak hammadde tedarikiyle ilgili son anlaşma, Sırp hükümetinin Avrupa Birliği'ne yöneliminin bir parçası olarak görülüyor. Aynı zamanda elektrikli araç tedariğinde önemli rol oynayan Çin, Sırbistan'ın lityum rezervleriyle de ilgileniyor.
Sefcovic, bu anlaşmanın yeşil dönüşümü ilerletme yönündeki “ortak kararlılığın” kanıtı olduğunu söyledi. “Bu kilit sektörlerdeki stratejik işbirliği yoluyla, sürdürülebilir büyüme ve yenilik için yüksek potansiyelin kilidini açıyoruz ve aynı zamanda Sırbistan'ın AB ile ekonomik, sosyal ve çevresel yakınlaşmasını daha da güçlendiriyoruz” dedi.
Avrupa'nın Genişlemeden Sorumlu Komisyon Üyesi Oliver Varhelyi, anlaşmanın “Sırbistan'ın AB'ye giden yolunu yeniden teyit ettiğini” söyledi.
Sırbistan, 2013 yılında Brüksel ile bir “istikrar ve ortaklık anlaşması” imzaladı. O tarihten bu yana Balkan ülkesi, çevrenin korunmasından yargının bağımsızlığına kadar birçok alanda Avrupa standartlarını karşılama yolunda istikrarlı bir ilerleme kaydetti.
Sırbistan ile imzalanan hammadde anlaşması, AB'nin bu kapsamda imzaladığı 14'üncü ortak anlaşma oldu.