Fransa, Yeni Kaledonya’da olağanüstü hal ilan etti, TikTok’u yasakladı

Fransa, denizaşırı toprakları Yeni Kaledonya’da dört kişinin öldüğü ve yüzlercesinin yaralandığı şiddet olaylarının ardından olağanüstü hal ilan etti.

Paris, Yeni Kaledonya limanlarına ve uluslararası havaalanına asker konuşlandırdı ve TikTok’u yasakladı.

Ayrıca kamu düzenine tehdit oluşturduğu değerlendirilen kişiler ev hapsine alınabilecek, arama yapılabilecek, silahlara el konulabilecek ve kuralları ihlal edenler hapis cezasına çarptırılabilecek.

Fransa Başbakanı Gabriel Attal, “Hiçbir şiddete müsamaha gösterilmeyecek” dedi.

İçişleri Bakanlığı, Fransa’nın denizaşırı topraklarından birinde bu tür önlemleri en son 1985 yılında Yeni Kaledonya’da aldığını bildirdi.

Şiddet olaylarında güvenlik güçlerine ateş açıldı, araçlar yakıldı, dükkanlar yağmalandı. Sokağa çıkma yasağı ilan edildi, halka açık toplantılar yasaklandı ve ana havaalanı kapatıldı.

Pazartesi gününden bu yana şiddet olaylarında 130’dan fazla kişi tutuklandı ve 300’den fazla kişi de yaralandı.

Tartışmalı reform onaylandı

İçişleri Bakanı Gerald Darmanin, Yeni Kaledonya’daki çatışmalarda ağır yaralanan bir Fransız jandarmasının ölümünden saatler sonra olağanüstü hal ilan edildiğini söyledi.

Yeni Kaledonya, son günlerde Paris’teki Ulusal Meclis’te tartışılan ve bölgedeki eyalet seçimlerinde seçmen sayısını artırmayı amaçlayan anayasa reformunu protesto ediyor.

Reformun bir parçası olarak Fransa metropollerinden gelenlere eyalet seçimlerinde oy kullanma hakkı tanındığı yönünde eleştiriler var.

Tartışmanın ardından Paris’teki Ulusal Meclis, reformu 351 lehte ve 153 aleyhte oyla kabul etti.

Emmanuel Macron, krizle ilgili kabine düzeyinde ulusal güvenlik görüşmelerine başkanlık etmek üzere Normandiya’ya yapmayı planladığı ziyareti iptal etti.

Yeni Kaledonya’daki Fransız Yüksek Komisyonu, “kamuoyunda ciddi huzursuzluğun” devam ettiğini söyledi ve okullar da dahil olmak üzere işyerleri ve kamu mülklerinin yaygın şekilde yağmalanmasını ve yakılmasını kınadı.

Komisyon, derslerin iptal edileceğini ve ana havaalanının bir sonraki duyuruya kadar ticari uçuşlara kapatılacağını kaydetti.

Protestoların kaynağı

Avustralya ile Fiji arasında yer alan Yeni Kaledonya, Karayipler ve Hint Okyanusu’ndan Pasifik’e kadar uzanıyor ve sömürgecilik sonrası dönemde Fransa’nın bir parçası olarak kaldı.

Fransa, Çin ve Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) nüfuz mücadelesi verdiği Pasifik bölgesinde stratejik önemini kaybetmek istemiyor. Bu amaçla TBMM’de uzun ve gergin tartışmaların ardından kabul edilen anayasa değişikliği, bölgesel seçimlerde oy kullanma hakkına sahip olanların sayısını artırıyor.

Fransa, 1998 Noumea anlaşmasında yaklaşık 300.000 nüfuslu Pasifik ada bölgesine kademeli olarak daha fazla siyasi güç verme sözü vermişti.

Anlaşmaya göre Yeni Kaledonya, Fransa ile bağları nedeniyle üç referandumda bağımsızlığı reddetti. Ancak bağımsızlık, özellikle yerli Kanak halkı arasında destek görmeye devam ediyor.

Noumea Anlaşması aynı zamanda Yeni Kaledonya’nın seçmen listelerinin 1998’den bu yana güncellenmediği anlamına da geliyor. Bu, son 25 yıl içinde anakara Fransa’dan veya başka yerlerden adaya yerleşenlerin bölgesel seçimlere katılmasına izin vermiyor.

Bu, seçme hakkına sahip nüfusun yüzde 20’sinin sandık başına gidemeyeceği anlamına geliyor. Hükümet bu yoksunluğu “saçma” olarak nitelendirirken, ayrılıkçılar seçmen sayısını artırmanın Fransız yanlısı politikacılara fayda sağlayacağından ve Kanakların etkisini azaltacağından korkuyor.